مجله علوم انساني زاويه اين هفته درحالي برگزار شد که شهريار شهيدي و محمدعلي مظاهري معتقد بودند روانشناسان عامل طلاق در جامعه نيستند بلکه بسياري معضلات خانوادگي را تعديل کردهاند اما ابراهيم فياض مدعي شد که عامل طلاق در جامعه، مشاوران هستند.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، ميزگرد «روانشناسان و مشاوران تا چه اندازه توانستهاند طلاق را کاهش دهند» با حضور شهريار شهيدي، استاد روانشناسي دانشگاه شهيد بهشتي، محمدعلي مظاهري، عضو هيئت علمي و رييس دانشکده روانشناسي و علوم تربيتي دانشگاه شهيد بهشتي و ابراهيم فياض ، استاد جامعه شناسي دانشگاه تهران در برنامه «زاويه» شبکه چهارم سيما برگزار شد.
*روانشناسان توصيه به طلاق ميکنند!
در ابتداي بحث ابراهيم فياض با اشاره به ادعاي چالشي خود مبني بر اينکه روانشناسان عامل طلاق در جامعه هستند، گفت: بنده چند مورد شهرهاي مختلف تا به حال ديدم که روانشناسان به افراد توصيه کردند که طلاق بگيرند. الان روانشناسان تسلط زيادي در جامعه دارند علتش هم اين است که ما يک دوره تسلط اقتصاد بعد از جنگ در جامعه داشتيم، الان هم دوره تسلط روانشناسان است.
وي با بيان اينکه من محافظه کاري نکردم و ادعايم را مطرح کردم تا در اين باره بحث شود و مشکلات رفع شود، توضيح داد: بنده نه دشمني با روانشناسان و مشکلي با روانشناسي دارم اما بحث اين است که الان تسلط روانشناسان به شدت بالاست، مردم مرجعيتشان را پذيرفتند اما متأسفانه جرياناتي در کشور است که بايد دربارهاش بحث کنيم.
در ادامه محمدعلي مظاهري خطاب به فياض گفت: شايد بهتر باشد يک مقدار درباره شواهد بحث کنيم شما ميفرماييد من يک سري مشاهدات شخصي دارم اما من بايد بگويم به عنوان افراد آکادميک بايد مقداري فراتر از شواهد مشاهدهاي برويم و براي اين ادعا خوب است که شواهد واقعيتري ارائه کنيم. ما دوست داريم در ابتداي کار اين شواهد را بشنويم.
فياض در پاسخ به اينکه روش بنده جهان زيستي و تجربيات خودمان در جامعه است، گفت: زماني ما برش ميزنيم و از تهران و قم و تبريز و کازرون کار ميکنيم برايمان وضعيت روشن ميشود بازخورد شبکههاي اجتماعي هم اين را نشان ميدهد. بحث ما اين است که طلاق در جامعه زياد است در تهران هم خيلي بيشتر است با اينکه مراکز مشاوره روانشناسي هم زياد مراجعه ميکنند بعد مقايسه ميکنيم ساعات مشاوره هم پول کمي نيست اما آخرش طلاق بيشتري را شاهد هستيم.
*متخصصين وارد سياست گذاريها نشدهاند
سپس شهيدي عنوان کرد: بنده روش تحقيق را بسيار مهم ميدانم اما اينکه روش شخصي اساتيد جزو روشهاي مورد قبول باشد يا نه، بحث مهمي است ما آمار الزاما نياز نداريم اما در کمترين حالت که نرخ بالاي طلاق زيرسر روانشناسان است دست کم نياز به تحقيقات کيفي داريم دکتر فياض خودشان در مردم شناسي بهتر ميدانند که روشهاي کيفي روش رايجي است شرط اصلي اين تحقيقات اين است که براساس روشهاي شخصي نباشد.
مظاهري اظهار داشت: من يکي از علاقهمندان حوزه انسان شناسي هستم ادعاي تخصص ندارم اما جناب دکتر فياض انسان شناسان هم روش تجربه زيسته را کاملا به صورت روشمند ارائه ميکنند حال اين روش طبيعتا بخشي از يک انواع روش کيفي است که شما در کارهايي که در همين تجربه زيسته انجام شده کاملا ميتوانيد متوجه شويد که به سبک روشمندي افراد ادعا را مطرح کردهاند و نشانهها و دلائلشان را مطرح کردهاند.
وي تأکيد کرد: الان آمار مشخص از دادگستري و ساير مراکز اعلام کردهاند که مشاورههاي پيش و پس از ازدواج نشان داده مشاوره آمار طلاق را پايين ميآورد. اين اعتراف خود افراد است که جامعه شناسان خانواده کنار نشستهاند و کاري نميکنند. من پژوهشکده خانواده را بين رشتهاي تأسيس کردهام دنبال جامعهشناسان گشتهام و همين مجله خانواده پژوهشي هم بين رشتهاي است.
وي همچنين گفت: عرضم اين است که فکر ميکنم همه ما يک درد مشترک داريم که مسئله اجتماعي و روانشناختي در جامعه ما اولا زياد است از جمله طلاق و تقريبا همه اين مسائل توسط متخصصين ديده نشده متخصصين علوم انساني، اجتماعي و رفتاري در سياست گذاريها وارد نشدهاند منتها يک تفاوت ديگري وجود دارد ما هم مثل شما معترض هستيم چون روانشناسان هم در اين سياستگذاريها نبودهاند.
فياض دراين باره توضيح داد: جلسات راهبردي خدمت حضرت آقا برگزار ميشد يکي از آنها خانواده بود مقالات خيليها بود اما خود جامعه شناسان دعوت نميشوند زماني که ما نامحرم هستيم نامحرمها ناخواسته خاموش ميشوند. خانواده سلول اجتماعي است، سلول روانشناسي، فرد است.
مظاهري در پاسخ اين بحث گفت: روانشناسان الان در دنيا بر خانواده کار ميکنند خيلي هم خوب کار ميکنند اما زمينه کاريشان با زمينه جامه شناسان متفاوت است اما من سؤالم اين است که جامعه شناسان کجا هستند؟ ما را هم راه ندادند ما به زور خودمان را وارد کرديم.
*مراجعين به روانشناسان روزانه در حال افزايش است
شهيدي درباره ادعاي فياض درباره نقش روانشناسان گفت: من توضيح شما درباره نقش روانشناسان را ميپذيرم و ميبينم اما يکي از مسائل مهم اين است که بحثهاي جايگزين را هم داشته باشيم براساس آمار موجود مراجعين مردم جامعه ما به طور روزافزون به مشاورين و روانشناسان زياد ميشود.
وي در ادامه گفت: اما مسئله مهم اين است که رشته روانشناسي به عنوان يک رشته چند رشتهاي توانايي و قدرت درمان و پيشگيري اختلالات رفتاري و رواني را دارا است و اين را براساس پژوهشهاي متقن و قابل استناد به اثبات رسانده و نقش مجزا از پزشکي در حيطه درمان درحال ايفا است اگر ما بتوانيم اين واقعيت را اينجا بحث کنيم خوب است اما صحبتهاي کلي از اين دست که طلاق زير سر روانشناسان است ما را به جايي نميرساند. پس اول بپذيريم که روانشناسي به عنوان رشته متقن قابل حل مشکلات طلاق است اگر اين را نميپذيريد من شديدا با شما مخالفت ميکنم!
اسنادي رو ميکنم که روانشناسي رشته معتبري است و شاهدش هم موجود است چرا افراد به روانشناسان مراجعه ميکنند؟
شهيدي در پاسخ به اين پرسش فياض که آيا روانشناسي در اين قصه موثرتر است يا روانپزشکي، گفت: روانشناسي و روانپزشکان هم مثل شما به دليل يک سري اطلاعات ناقص و عدم آشنايي با ماهيت روانشناسي يک سري ادعاهايي دارند اين را آمار نشان ميدهد.
فياض در اين باره افزود: بنده مدعيام که شروع کننده فرايند طلاق روانشناسان و تمام کننده وکلاي دادگستري هستند. حتي قيمت مشاورهها خيلي بالا است هر جلسه متفاوت است.سوگيري روانشناسي طرف را وابسته ميکند.
فياض در اين باره افزود: بنده مدعيام که شروع کننده فرايند طلاق روانشناسان و تمام کننده وکلاي دادگستري هستند. حتي قيمت مشاورهها خيلي بالا است هر جلسه متفاوت است.سوگيري روانشناسي طرف را وابسته ميکند.
مظاهري اظهار داشت: پس حرف شما اين است که روانشناسان با ترفند خاص خود در دراز مدت افراد را به سمت طلاق ميکشانند.
فياض اظهار داشت: بله حرف من اين است متأسفانه جامعه ما درحال فردگرا شدن است.
شهيد اظهار داشت: آقاي دکتر فياض قبل از اينکه روانشناسي در اين مملکت شروع به کار کند شما اطلاعي از وضعيت رواني مردم در جامعه داريد من حرفم اين است که تأثير جامعه رواني در مدت بيست سال گذشته چطور بوده اين ارزيابي شده است.
فياض اظهار داشت: من با شاخصهاي روانشناسي شما مشکل دارم!
در بخش پاياني اين بحث، فياض با اشاره به اينکه ورود روانشناسان به بحث خانواده نيازمند مکمل جامعه شناس و فيلسوف است. اگر روانشناسي به جاي خود بازگردد با تئوري و واقعيت جديد تکنيکهايي که از آن بيرون ميآيد مشکل حل ميشود. مشکل ما بحث سياست گذاري در کشور است اينکه روانشناسي روي بورس باشد نه حسن و نه عيب است ، بخاطر جامعه در حال رشد اين شرايط پيش ميآيد.
سپس مظاهري عنوان کرد: اولا روانشناسي يک نگاه توسعهاي دارد و با نگاهي که 50 سال پيش داشته کاملا متفاوت است ما بايد روانشناسي را در وضعيت امروز نگاه کنيم روانشناسي يک علم بين رشتهاي دارد و در سطح جهاني هم عامل ارتباط بين رشتههاي مختلف به ويژه علوم انساني و غير علوم انساني بوده است منتها درباره مسائل اجتماعي مثل طلاق اينها مسائل چند رشتهاي هستند و همه متخصصين در رشتههاي مختلف بايد به ميدان بيايند.
*به عنوان يک روانشناس احساس تنهايي ميکنم
وي همچنين گفت: بنده به عنوان يک روانشناس هميشه احساس تنهايي کردم چون ميدانم بدون همراهي يک جامعه شناس، حقوق دان و متخصص تعليم و تربيت و اقتصاددان و سياست گذاران کار زيادي نميتوانم انجام دهم پس روانشناسان باعث افزايش طلاق نميشوند اما اينکه ديگران به ميدان نيامدهاند عامل طلاق است.
شهيدي همچنين يادآور شد: چيزي که امروز در حال اتفاق افتادن است اينکه من قدرت روانشناسي و مشاوره را امروز منکر نميشوم اما در همين لحظه ما ميبينيم که بسياري از افراد در نظام پزشکي و سيستم بهداشتي کشورمان روانشناسي را به عنوان يک الگو براي درمان نپذيرفتند درحاليکه کارآمد بوده است و عملا درحال پس زدن نقش روانشناسي هستند. من تصور ميکنم به جاي اينکه ما به نحوي به محکوم کردن و جنجال براندازي بپردازيم سعي کنيم اين نقش را بپذيريم.
منبع:فارس